کز خطا نادم نگردیدن، خطای دیگر است

دولت یازدهم یا همان دولت تدبیر و امید در حالی در مرداد 92 روی کار آمد که وعده گشایش اقتصادی را در صدر وعده های خود قرار داد و «کلید» بعنوان نمادی از این گشایش به مردم معرفی گردید، شاید بتوان وعده «صد روز» حسن روحانی برای تحوّل اقتصادی را یکی از نقاط اوج این وعده ها دانست، وعده ای که هیچگاه جامه عمل بر خود ندید. با گذشت نزدیک به سه سال از عمر دولت، دغدغه معیشتی عموم مردم جامعه نه تنها کم تر نشده بلکه بیش تر هم شده است.

 
وقتی حسن روحانی و تیمش روی کارآمدند و پرده های وعده و وعید را کنار زدند و با واقعیّات اقتصادی جامعه مواجه شدند، تنها راه علاج و چرخش کلید در قفل اقتصادی را توسل به بیرون از مرزها دانستند و به سرعت با ارائه گفتمان «مذاکره» و «اسلام رحمانی» سعی بر جذب طرف های غربی و بالاخص امریکا کردند.
دولت برای تحقق وعده های اقتصادی خود (بخوانید برای تضمین عمر سیاسی خود در چهار سال بعد) چنانچه محمدجواد ظریف مهرماه 93 در «اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا» و در پاسخ به سئوال «هاله اسفندیاری» مبنی بر اینکه «آیا ناکامی در گفتگو ها بر سیاست خارجی ایران اثر می گذارد؟» مستقیماً هدف از مذاکرات را جلب آرای مردم برای ابقای سیاسی هم طیفان خود در قدرت دانست.
هنگامی که دولت تدبیر و امید با تمام توان و تمرکز پای میز مذاکره با غربی ها ( بخوانید امریکا و متحدانش) رفت بارها و بارها رهبر انقلاب اسلامی نسبت به بدعهدی طرف امریکایی به مذاکره کنندگان ایرانی هشدار دادند و بدبینی خود را به امریکایی ها متذکر شدند در عین حال برای اطمینان بخشی به تیم مذاکره کننده در جملاتی آنها را «فرزندان انقلاب» نامیدند و خطوط قرمزی را برای آنها ترسیم کردند که مبادا غفلت مذاکره کنندگان منجر به «نفوذ» دشمن در کشور گردد.
پس از دو سال گفت و گوهای فشرده، قراردادی به نام «برجام» بین طرفین منعقد شد و طرفین، ملزم به اجرای تعهداتی شدند، گرچه رهبر انقلاب تذکر داده بودند که تعهدات باید همراه با تضمین طرف امریکایی و غربی باشد و همزمان به اجرا در بیاید ولی دولت و حسن روحانی که «برجام» را «موفقیّت تاریخی»، «لطف خدا به ملّت» و «آفتاب تابان» می دانستند با سرعتی که خود امریکایی ها بارها آن را «باورنکردنی» عنوان کردند، اقدام به برچیدن «صنعت هسته ای» از کشور کردند و در طی سه ماه تمام تعهدات را عملیاتی کردند و در تمام سخنرانی ها اصل صحبت ها را بر واژه ای به نام «برجام» قرار دادند، در همین راستا عده ای از کارشناسان «نقاط منفی و ضعیف برجام» را به دولت متذکر شدند اما حسن روحانی علیرغم تأکید رهبر انقلاب بر استفاده از ظرفیت منتقدین و توجه به تذکرات دلسوزانه آنها، در سخنرانی های مختلف با «برچسب» های گوناگون، آنها را متهم به ضدیّت با «دولت» و «منافع ملّی» کرد.
در حالی که طرف ایرانی چشم انتظار برداشتن تحریم ها از سوی امریکا و غربی ها بود، تحریم های جدیدی بواسطه مسائل مربوط به «صنعت موشکی» و «حقوق بشر» توسط امریکا تصویب شد و به بهانه های مختلف از جمله «حملات 11 سپتامبر» و «دفاع از خانواده های امریکایی قربانی ترور» میلیاردها دلار از دارایی های ایران توسط امریکا، مصادره گردید.
پس از سخنرانی رهبر انقلاب اسلامی در حرم مطهر حضرت رضا(ع) و تأکید بر «بی نتیجه بودن مذاکرات»، «وعده های روی کاغذ طرف غربی»، «رفت و آمد های بی فایده غربی ها به کشور» و «عبور از خطوط قرمز توسط تیم مذاکره کننده»، اعضای تیم مذاکره کننده ایرانی و برخی از دولت مردان به «بدعهدی آمریکایی ها» اذعان کردند، صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی از تأخیر طرف غربی در اجرای تعهدات پرده برداشت و آن را «بحرانی» دانست که دستگاه «دیپلماسی» کشور باید نسبت به برطرف ساختن آن اقدام کند، سخنانی که با واکنش حسن روحانی مواجه شد، پس از سخنان صالحی، سیف رئیس بانک مرکزی در سخنانی گفت که «برجام تقریباً هیچ دستاوردی برای ایران نداشته است» و آب پاکی را روی دست مردم ریخت.
پس از این سخنان در حالی که انتظار می رود رئیس جمهور اندکی هم که شده از مواضع پیروزمندانه خود کوتاه بیاید و «واقعیات برجام» و «بدعهدی امریکایی ها» را صادقانه به مردم بگوید این بار و در سفر به سمنان منتقدان برجام را «بی غیرت های دینی و ملّی» دانست.
اینک و پس از گذشت قریب به سه سال از عمر دولت یازدهم مردم بخوبی «ناکارآمدی برجام» را حس کرده اند و «وضعیت بد معیشتی» و «افزایش نرخ بیکاری» را بخوبی درک کرده اند و باید گفت از «حرف» تا «عمل» راه بسیار است، متأسفانه «کلید دولت یازدهم» نتوانسته «قفل مشکلات اقتصادی جامعه» را باز کند و دیگر خبری از طرح ها و پروژه های بزرگ عمرانی، پرتاب فضاپیماها و موجود زنده به فضا، جشن استقلال هسته ای و «لبخند مردم محروم» نیست، به امید روی کار آمدن دولتی که «کلید موفقیت و گشایش» را نه در لوزان و ژنو و نیویورک بلکه در دستان جوانان مقتدر ایرانی پیدا کند.
در پایان، این بیت از صائب تبریزی تقدیم به دولت «تدبیر و امید!»:
چون خطایی از تو سر زد، در پشیمانی گریز
کز خطا نادم نگردیدن ، خطای دیگر است ...

یادداشت در شماره دهم نشریه رصد