آیا ایران تنها کشوری است که درباره حجاب قانون دارد؟
خبرگزاری فارس، یادداشت- محمدحسین آزادی: احتمالاً شما هم فکر می کنید ایران تنها کشوری است که قوانینی درباره حجاب دارد. پیش از بررسی قوانین مربوط به پوشش زنان در کشورهای مختلف ذکر این نکته ضروری است که یکی از کارکردهای اصلی حکومت ها برای جلوگیری از آنارشیسم یا هرج و مرج، وضع قوانین در موضوعات مختلف از جمله مسائل اجتماعی است. با این تفاوت که مبنای تدوین قانون در نظام های سیاسی مختلف به سبب مبانی فکری و ایدئولوژیک (جهان بینی) آنها متفاوت است. (برای مشاهده متن کامل به ادامه مطلب بروید)
این مبنای قانون گذاری در اکثر موارد بر اساس ترکیب جمعیتی شهروندان و یا رفراندوم تعیین می شود. در کشور ما اکثریت مطلق مردم مسلمان هستند. از طرفی خود مردم طی یک همه پرسی - حتی پیروان اقلیت های دینی- نوع نظام سیاسی را اسلامی تعیین کرده اند. پس نوع پوشش به عنوان موضوع بحث ما باید بر اساس احکام اسلامی تعیین گردد. حدود پوشش هم به صراحت در آیات قرآن به عنوان کتاب الهی مسلمانان مشخص شده است. البته اسناد تاریخی نشان می دهد پوشش زنان در ایران پیش از ورود اسلام هم پوشیده بوده و سنگ نوشته‌های تاریخی هم این موضوع را تأیید می کنند. جالب است بدانید پوشش گُلوَنی که سربند و روسری زنان لر و کرد است قدمتی پیش از اسلام دارد!
بحث بعدی نهادینه سازی قانون و مراقبت از قانون است. هر قانونی نیاز به تبیین و ترویج دارد و دستگاه های فرهنگی و آموزشی باید قوانین را به شهروندان آموزش دهند و مسئولیت پذیری اجتماعی را در وجود افراد به خصوص از سنین پایین نهادینه کنند. با وجود نهادینه سازی قوانین یا قصورهای احتمالی در این باره، شهروندانی هستند که از قوانین تخطی می کنند. لذا نیروی برقرار کننده انضباط اجتماعی یا همان پلیس مکلف است با آنها برخورد قانونی کند تا قبح قوانین در جامعه شکسته نشود. پس وظیفه پلیس نه متقاعد کردن و فرهنگ سازی بلکه مقابله با قانون شکنی است گر چه نیروی پلیس در ایران برخی اقدامات آموزشی را هم در دستور کار قرار داده است. البته نحوه مقابله را هم خود قانون مشخص می کند به طور مثال در قوانین رانندگی این مقابله از جریمه مالی تا توقیف ماشین و لغو گواهینامه و حبس متغیر است.
حالا برگردیم به پرسش نخست؛ در چند کشور قوانینی درباره حجاب و پوشش زنان داریم؟ طبق آخرین بروزرسانی های مرکز تحقیقاتی پیو در سال 2021 در حداقل 60 کشور جهان قوانینی درباره پوشش زنان داریم. این قوانین با توجه به همان مبانی فکری و اعتقادی متفاوت است یعنی در برخی کشورها روسری و پوشش الزامی است و در برخی دیگر داشتن حجاب ممنوع است یا به عبارت بهتر بی حجابی اجباری است و شهروندانی را که بر اساس اعتقادات دینی خود تمایل به داشتن حجاب دارند از حجاب منع می کنند و در صورت امتناع آنان با برخورد سلبی و محرومیت از خدمات اجتماعی مانند حق تحصیل و ورزش و ... مواجه می شوند.
جالب است بدانید بیشترین قوانین حجاب یا بهتر بگوییم قوانین ضدحجاب در کشورهای غربی و اروپایی وضع شده است. در 21 کشور اروپایی از جمله فرانسه (2004 و 2010 و 2021)، بلژیک (2011)، اتریش (2016)، دانمارک (2018)، هلند (2016)، آلمان (2017)، نروژ (2018) و بلغارستان (2016) قوانین ملی برای ممنوعیت پوشش داریم در برخی کشورها از جمله ایتالیا (2015 و 2017)، سوئیس (2013 و 2017) و روسیه (2013 و 2014) هم قوانین محلی و منطقه ای برای ممنوعیت پوشش داریم. به طور مثال داشتن حجاب در مدارس فرانسه (بعنوان مهد مدعی آزادی در غرب) ممنوع است، همچنین پارلمان این کشور سال گذشته با 143 رأی از 160 رأی داشتن حجاب در مسابقات ورزشی را ممنوع اعلام کرد.
علاوه بر اروپایی ها 16 کشور آسیا اقیانوسیه، 9 کشور صحرای آفریقا، 6 کشور آمریکایی و 9 کشور خاورمیانه قوانینی درباره پوشش زنان دارند. علاوه بر این بر اساس گزارش مرکز پلیس متروپولیتن در سال 2017 تعداد خشونت علیه زنان مسلمان به خاطر پوشش آنها در لندن، 1660 مورد بوده که نسبت به دوره های پیش از آن رشد 445 درصدی را تجربه کرده است. گزارش مرکز تل.ام.ای.ام.ای بریتانیا در سال 2015 هم نشان می دهد 75 درصد از زنان قربانی خشونت در انگلیس زنان مسلمان بودند.
مقوله پوشش زنان یک موضوع اجتماعی است که در بیش از 60 کشور جهان قوانینی درباره آن وضع شده و پلیس نسبت به اجرای آن مؤظف است. ایران جزو معدود کشورهایی است که این موضوع در آن به یک مسئله سیاسی تبدیل شده است. این مهم دو دلیل عمده دارد نخست بهره برداری گروه های مخالف خارج نشین و دوم جریان سیاسی اصلاحات در داخل ایران که تمسک به این موضوع و حواشی آن را یکی از امیدهای بازگشت به قدرت می پندارد.
گاهی عده ای شبهه می‌کنند که قوانین دیگر را رها کرده اند و تنها به قانون حجاب چسبیده اند. در این باره باید گفت اجرای قوانین مختلف تزاحمی با یکدیگر ندارد. مثلاً مقابله با قاچاق مواد مخدر از سوی پلیس منافاتی با برخورد پلیس با متخلفان رانندگی ندارد! اینکه شهروندان احساس می‌کنند در اجرای قوانین تناسب وجود ندارد عمدتاً به سبب برجسته سازی قانون حجاب در جامعه از سوی دو گروه یاد شده است. آیا قوانین بازدارنده‌اند؟ هیچ قانونی ادعا ندارد تخلف را به صفر می رساند ولی مطمئناً اگر قانون نباشد به مراتب وضعیت بدتر است. فرض کنید قانونی برای مقابله با سرقت نداشته باشیم آیا آمار سرقت در همین اندازه فعلی باقی می ماند؟!
در این نوشتار بر آن نیستیم تا فلسفه وجودی قانون حجاب را مطرح کنیم ولی به همین اندازه اکتفا می کنیم که هدف دین اسلام از طرح مسئله حجاب برتری دادن ارزش‌های اولیه بر ارزش‌های ثانویه زنان، دور کردن جامعه از نگاه جنسیت زده، کمک به حضور مؤثر اجتماعی آنان و دیده شدن ابعاد اخلاقی، فکری و شخصیتی بانوان بجای ظرافت های زنانه، تقویت نهاد خانواده و جلوگیری از استفاده ابزاری از زنان در جامعه است.
پیشرفت های گسترده زنان ایرانی در میادین علم و دانشگاه، ورزش و سیاست پس از انقلاب اسلامی بارها نشان داده بر خلاف آن چه مخالفان ادعا می‌کنند هیچگونه تزاحمی بین رعایت حجاب و پیشرفت زنان نیست و بنای نظام اسلامی حفظ شأن، منزلت و کرامت مادران و زنان ایرانی در جامعه است.
انتهای پیام/
